Rynek edukacyjny obfituje w coraz to nowsze pomysły, rozwiązania metodyczne, proponuje różnorodne innowacje, pomoce dydaktyczne, złote środki, dzięki którym nauczyciele zrealizują na pewno wszystkie cele edukacyjne… I rodzi się tutaj kluczowe pytanie – a gdzie są w tym wszystkim dzieci ze swoją indywidualnością, ze swoimi różnorodnymi potrzebami? I kolejne pytanie – czy naprawdę warto tworzyć i poszukiwać metody, która generuje jednolitość? Którą według opisanych wskazówek i kroków postępowania będziemy stosować tak samo względem wszystkich dzieci? Czy naprawdę o to chodzi w edukacji?

Zastanówmy się, co chcielibyśmy naszym dzieciom dać na dobry start? Pewność siebie, kreatywność, umiejętność współpracy, otwartość, radość…? Oczywiście, wszak to są cechy, warunki niezbędne do rozwoju niezależnie od wieku! O to właśnie dbają współczesne przedszkola freblowskie działające w nurcie pedagogiki alternatywnej stworzonej lata temu przez wyjątkowego człowieka – działacza społecznego, architekta, pedagoga – Friedricha Froebla – płynącej z serca, skierowanej ku naturalnym, prawdziwym potrzebom dzieci (niezmiennym od lat!). Oprócz ponadczasowej idei w przedszkolach freblowskich ogromną wagę przywiązuje się do jakości przestrzeni oraz materiałów oferowanych dzieciom, dlatego od razu rzuci się każdemu w oczy kącik darów zawierający niezwykłe w swej prostocie i efektywności materiały edukacyjne, autoedukacyjne, manipulacyjne – Dary.

Co kryje się pod tym pojęciem? To co sensowne, bezpieczne, wartościowe, co spełnia pierwotne założenia „dobrej zabawki”, inspiruje do poszukiwania różnic, podobieństw, do przekształcania, eksplorowania, badania, tworzenia, dociekania, stawiania dziecięcych hipotez, budowania pojęć, wiedzy… Czternaście drewnianych pudełek zawierających w sobie kolejno wełniane piłeczki, drewniane i kolorowe bryły, drewniane klocki o stopniowo komplikującej się strukturze, kolorowe klocki w kształcie figur geometrycznych, patyczki, geoplan z kołeczkami i sznurówkami, a wszystko to logicznie ze sobą powiązane i atrakcyjne dla dzieci w każdym wieku. Bezpieczne, nie przebodźcowujące, znajdujące zastosowanie w edukacji językowej, matematycznej, społecznej, przyrodniczej, a przede wszystkim stanowiące doskonały materiał do zabawy, dające radość i poczucie sprawczości.

Zabawy z darami to zarówno te realizowane w czasie spotkania w kole, czyli freblowskich zajęć dydaktycznych, proponowane dzieciom w ramach aktywności w grupach zabawowo – zadaniowych, będących nieodłącznym elementem pedagogiki F. Froebla, jak również te swobodne, podejmowane naturalnie przez dzieci. Zabawom towarzyszy ruch, śpiew, wierszyki, które przynoszą mnóstwo radości, budując zarazem dziecięce kompetencje językowe, matematyczne, wprowadzają w świat brył – geometrii…

Co oprócz wspaniałych założeń i nieocenionego materiału, jakim są dary oferuje dziś przedszkolom pedagogika F. Froebla? Czym wyróżniają się freblowskie placówki na tle innych?

• dbałością o realizację najbardziej wartościowych celów wychowawczych i edukacyjnych, jakimi są m.in.: współpraca, kreatywność, otwartość poznawcza;
•  jakością podejmowanych działań edukacyjnych potwierdzoną w procesie certyfikacji grup i placówek freblowskich;
• organizacją stymulującej przestrzeni zgodnej z Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego (kąciki aktywności – kącik darów, badawczy, gospodarczy, twórczy);
• troską o naturalny kontakt dzieci z przyrodą;
• dbałością o bezpieczny rozwój emocjonalny przedszkolaków;
• dostarczaniem adekwatnych bodźców wywołujących czystą dziecięcą radość;
• organizowaniem inspirujących zabaw, które są głównym źródłem nauki;

Ta bryła to walec… Kula i sześcian znają go doskonale! 
Jak kula się toczy (sprawdź), jak sześcian lubi stać (sprawdź), teraz walec chcę Ci dać!…

Trzy klocki z prawej, trzy z lewej ułożę, kto mi zbudować bramę pomoże? 
Ułóż na górze dwa klocki nieruchomo. Stoi już brama? Stoi, wiadomo…!

Zielona piłeczka z pudełka wyjrzała i do dzieci pomachała, rozejrzała się wokoło, z kim przywita się wesoło?

Ładnie się witamy,
Kulę pogłaskamy.
Zamiast mówić cześć,
Walec w górę wznieś.
Sześcian też jest z nami,
Witamy go brawami!

Dzisiaj przed nami takie zadanie –
Chcemy umeblować pięknie mieszkanie –
Fotele, stół, kanapa – wygoda,
A do tego jeszcze szafa i komoda.
I już salon cały mamy –
Do mieszkania zapraszamy!

(wiersze pochodzą z książek: „Rymuję i buduję. Rymowanki i wiersze do darów” S. Kustosz, wyd. Froebel.pl oraz „Od rozmowy do budowy. Rymowane zabawy z darami” S. Kustosz, wyd. Froebel.pl)

Powyższe rymowanki to tylko kilka z propozycji i możliwości, jakie niesie ze sobą bogactwo darów i pedagogiki freblowskiej. Każdy, dla kogo wartością i celem jest tworzenie optymalnych warunków rozwojowych dla dzieci powinien bez wahania wdrażać piękno freblowskiej idei do swojej grupy, placówki, by zobaczyć czystą dziecięcą radość poznawania i tworzenia. Bez tej radości nie będzie efektywności… Nie czekajmy… Dajmy dzieciom DAR ZABAWY.

Zapraszamy do skorzystania z literatury:

B. Bilewicz-Kuźnia, S. Kustosz, K. Małek, Program wychowania przedszkolnego Dar Zabawy, wyd. 3, Lublin 2017.

B.Bilewicz-Kuźnia, Dar Zabawy. Metodyka i propozycje zajęć z dziećmi według założeń pedagogicznych Froebla, Froebel.pl Sp. z o.o., Lublin 2014.

Tekst: Rafał Iskra